"Amazon", "Meta" və "Google" da daxil olmaqla ən böyük enerji istehlakçılarının qlobal alyansı bu əsrin ortalarına qədər nüvə enerjisinin gücünü üç dəfə artırmaq təşəbbüsünü dəstəklədiyini elan edib. Bu tədbir süni intellektin (AI), elektrik nəqliyyatının və iqtisadiyyatın rəqəmsallaşmasının sürətli inkişafı kontekstində sənayenin artan tələbatını ödəmək istəyindən irəli gəlir.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə "The Register" məlumat yayıb.
Ümumdünya Nüvə Assosiasiyası (WNA) tərəfindən hazırlanmış sazişə 14 beynəlxalq bank və maliyyə institutu, "Occidental" kimi enerji şirkətləri və Yaponiyanın IHI Korporasiyası daxil olmaqla sənaye konqlomeratları qoşulub. Bu, ilk dəfədir ki, qeyri-nüvə şirkətləri öz enerji ehtiyaclarını ödəmək üçün nüvə potensialının əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilməsini açıq şəkildə müdafiə edirlər.
Bu gün 439 reaktoru olan atom elektrik stansiyaları dünya elektrik enerjisinin 9%-ni istehsal edir. Bununla belə, bəyanatda qeyd olunduğu kimi, texnologiyaların enerji səmərəliliyinin yüksəldilməsi ilə belə, enerjiyə tələbat durmadan artacaq. Xüsusilə, "Goldman Sachs" süni intellekt infrastrukturunun inkişafı sayəsində məlumat mərkəzinin enerji istehlakının 2030-cu ilə qədər iki dəfədən çox artacağını proqnozlaşdırır. Analitiklər həmçinin xəbərdarlıq edirlər ki, istehsal gücü genişləndirilməsə, ABŞ-da elektrik enerjisi qiymətləri onilliyin sonuna qədər 70% arta bilər.
Sənəddə vurğulanır ki, etibarlı enerji təchizatı iqtisadi inkişafın əsasıdır. Qeyd olunur ki, nüvə enerjisi hava şəraitindən, ilin vaxtından və coğrafi mövqeyindən asılı olmayaraq sabit enerji istehsalı təmin edir. Təşəbbüs iştirakçıları hökumətləri bərpa olunan enerji kreditlərinə bərabər çıxışı təmin etməklə nüvə layihələrinin maliyyələşdirilməsinə maneələri aradan qaldırmağa çağırıblar.
WNA sözçüsü bildirib ki, alyans bu məqsədə nail olmaq üçün hökumətləri, maliyyə institutlarını və biznesləri bir araya gətirməyi hədəfləyir və maliyyə, təchizat zəncirləri və tənzimləmə sahələrindəki problemləri həll etməyə çalışır. Tədbirlərə Dünya Bankının kreditlərinin cəlb edilməsi, əmək resurslarının səfərbər edilməsi və müxtəlif ölkələr arasında standartların birləşdirilməsi daxildir.
Bununla belə, nüvə enerjisi uzunmüddətli həll yoludur. Atom elektrik stansiyasının tikintisi ən azı beş il, qaz elektrik stansiyalarının tikintisi isə təxminən iki il çəkir. Verilən nümunə, tikintisinə 2017-ci ildə başlanmış, lakin 2030-cu ilə qədər istifadəyə verilməsi gözlənilməyən Britaniya "Hinkley Point C" atom elektrik stansiyasıdır. "Google" və "Amazon" kimi İT nəhəngləri məlumat mərkəzlərini gücləndirmək üçün kiçik modul reaktorların (SMR) inkişafına sərmayə qoyurlar, lakin onların kommersiya məqsədli istifadəsi 2030-cu ildən sonra gözlənilmir.
Nüvə enerjisi ilə bağlı ictimai qavrayış mühüm problem olaraq qalır. Çernobıl kimi qəzalar və işlənmiş nüvə yanacağının utilizasiyasındakı çətinliklər sənayenin təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıqları artırır. Bu problemlər həll olunana qədər, qısamüddətli enerji qıtlığı çox güman ki, bərpa olunan mənbələr və qalıq yanacaqların kombinasiyası hesabına qarşılanacaq. "Schneider Electric" əvvəllər tövsiyə etdiyi kimi, məlumat mərkəzi operatorları yerində qaz turbinlərindən, batareyalarla birləşdirilmiş günəş panellərindən və ya bərk oksid yanacaq elementlərindən istifadə edə bilər.
Dünya Nüvə Assosiasiyası uzunmüddətli enerji həllərinə inamı təmin etmək üçün ictimai dəstəyin vacibliyini vurğulayıb. Mövcud çətinliklərə baxmayaraq, alyans biznesin, tənzimləyicilərin və cəmiyyətin birgə səylərinin nüvə enerjisinin aşağı karbonlu gələcəyin əsas elementinə çevrilməsinə imkan verəcəyinə əmindir.
Paşa Məmmədli
