"Orta Dəhliz (Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu) hazırda Avropa ilə Asiya arasındakı ən strateji ticarət yollarından biri hesab olunur."
Politoloq Anar İsayev bunu News365.az-a açıqlamasında deyib.
"Bu dəhliz Çindən başlayaraq Qazaxıstan, Xəzər dənizi, Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə üzərindən Avropaya uzanır.
Bu nəqliyyat yoluna nəzarət məsələsinə gəlincə, burada bir neçə əsas aktor var:
1. Azərbaycan, Türkiyə və Qazaxıstan – Bu ölkələr Orta Dəhlizin ən kritik hissələrinə sahibdir. Azərbaycan və Qazaxıstan Xəzər dənizi üzərindən daşımaları koordinasiya edir, Türkiyə isə marşrutun Avropaya açılan qapısıdır.
2. Çin – Marşrutun əsas başlanğıc nöqtəsi olduğuna görə Çinin burada maraqları böyükdür. Çin “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsü çərçivəsində bu dəhlizə böyük sərmayə qoyub.
3. Avropa İttifaqı – Aİ bu marşrutun inkişafına dəstək verir, çünki Rusiyadan yan keçən alternativ ticarət yolları axtarır.
4. Rusiya – Orta Dəhliz Rusiyanın dominant olduğu Şimal Dəhlizinə (Transsibir marşrutu) alternativ olduğu üçün Moskvanın bu yola təsir etmək cəhdləri gözləniləndir.
5. İran – İran da öz marşrutlarını inkişaf etdirməyə çalışır və Orta Dəhlizlə rəqabətdədir.
Bugünkü geosiyasi çəkişmələr əsasən Orta Dəhliz üzərindəki nəzarəti və təsiri müəyyənləşdirmək uğrundadır. Azərbaycan, Türkiyə və Qazaxıstanın bu marşrut üzərində birbaşa nəzarəti olsa da, Çin, Avropa və Rusiya kimi böyük güclər də burada söz sahibi olmaq istəyir. ABŞ və Aİ isə bu dəhlizin inkişafına dəstək verməklə Rusiyanın regiondakı təsirini zəiflətməyə çalışır."
