Türkiyə, İsrailin sentyabrda Bolqarıstanda keçirilməsi planlaşdırılan NATO fövqəladə cavab təlimlərində iştirakını əngəlləyib. 2023-cü ildə Qəzza zolağında müharibə başlayandan bəri Ankara yəhudi dövlətinin NATO proqramlarına çıxışını ardıcıl olaraq məhdudlaşdırır, lakin ərəb mediasına görə, Suriya ətrafındakı vəziyyət onun üçün yeni qıcıqlandırıcı ola bilər. Dəməşqin iştirakı olmadan baş verən hakimiyyət dəyişikliyindən sonra Türkiyə İsrail əsgərlərinin ölkənin cənubundakı sərhəd bölgələrinə nəzarət yaratmasından narahatdır.
Ynet mənbələri Türkiyənin İsrailin NATO-nun illik manevrlərində iştirakına icazə vermədiyini bildirib. Onların sözlərinə görə, bu qərar təxminən iki həftə əvvəl İsrail diplomatları, NATO nümayəndələri və Bolqarıstan nümayəndə heyəti arasında baş tutan görüşdən sonra verilib. Məhz Bolqarıstan 2025-ci ilin sentyabrında 20-ci mülki fövqəladə hallara cavab təliminə ev sahibliyi etməyi planlaşdırır.
Təlim dünyada ən mürəkkəb növlərdən biridir, iştirakçı ölkələr təbii və sənaye fəlakətlərini, eləcə də hibrid təhlükələri imitasiya edən vəziyyətlərə cavab tədbirləri görməlidirlər.
Ynetə danışan adı açıqlanmayan İsrail rəsmisi Ankaranı NATO üzvü kimi veto hüququnu siyasiləşdirməkdə günahlandırıb. “Türkiyənin mövqeyi regional əməkdaşlığa və NATO-nun qlobal çağırışların həllinə xələl gətirir”, - deyə mənbə bildirib: “Türk tərəfi birliyi və kollektiv təhlükəsizliyi təşviq etmək əvəzinə, strateji tərəfdaşlığa zərər verəcək şəkildə öz veto hüququndan istifadə edir”. Rəsmi əlavə edib ki, İsrailin qarşıdan gələn manevrlərdə iştirakının dondurulması Şimali Atlantika alyansının “əsas dəyərlərini sarsıdır”.
İsrail ABŞ-ın NATO xaricində əsas müttəfiqi statusuna malikdir. Yəhudi dövlətindən başqa kiçik bir qrup ölkələrin də (Avstraliya, Misir, Yeni Zelandiya, Qətər, Mərakeş və Küveyt) istifadə etdiyi bu status onlara blokun tədqiqat layihələrində iştirak etmək, eləcə də hərbi texnikanın texniki xidmət və təmiri ilə bağlı imtiyazlardan istifadə etmək imkanı verir. Bundan başqa, İsrail NATO ilə Aralıq dənizi regionu dövlətləri arasında xüsusi əməkdaşlıq formatı olan Aralıq dənizi dialoqu təşəbbüsünün iştirakçısıdır.
Əziz Mustafa, Oxuməni.az
