Prezident İlham Əliyev: “Şadam ki, ölkələrimiz arasında siyasi dialoq dinamik xarakter alır”
Azərbaycan ilə Şimali Makedoniya arasında münasibətlər son illərdə yüksələn xətlə inkişaf edir. Bu iki ölkə arasında əlaqələr təkcə siyasi və diplomatik sahələrdə deyil, həm də iqtisadi, ticarət, mədəniyyət və təhsil sahələrində də güclənir. Azərbaycan və Şimali Makedoniya, qarşılıqlı maraqlarına əsaslanaraq, əməkdaşlıq imkanlarını artırmağa çalışırlar. Həmçinin hər iki ölkə regionda stabillik və təhlükəsizlik məsələlərində bir-birini dəstəkləyir, və bu əlaqələr daha da möhkəmlənməkdədir. Azərbaycanın enerji sahəsindəki təcrübəsi və Şimali Makedoniyanın Avropa inteqrasiyası istiqamətindəki irəliləyişləri, qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq üçün geniş imkanlar yaradır. 25 iyun 1995-ci il tarixində Şimali Makedoniya Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanımışdır. İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 28 iyun 1995-ci ildə qurulmuşdur. 2023-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Serbiyadakı səfiri Kamil Xasiyev, eyni zamanda Şimali Makedoniyaya təyin olunmuşdur. Hazırda Şimali Makedoniyanın Azərbaycanda akkreditə olunmuş səfirliyi fəaliyyət göstərir. Azərbaycan Şimali Makedoniya ilə münasibətlərin inkişafına əhəmiyyət verir və iki ölkə arasında əməkdaşlıq siyasi, iqtisadi və humanitar sahələri əhatə edir. Martın 11-də Şimali Makedoniya Respublikasının Prezidenti Qordana Silyanovska-Davkovanın Bakıya rəsmi səfəri, Şimali Makedoniya ilə Azərbaycan münasibətlərinə yeni təkan verəcək. Bu cür yüksək səviyyəli səfərlər, iki ölkə arasındakı siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrin inkişafına müsbət təsir göstərir.
Görüşlərdə müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın genişləndirilməsi, xüsusilə iqtisadiyyat, ticarət, nəqliyyat və enerji sahələrində yeni layihələr müzakirə olunub. Eyni zamanda, Şimali Makedoniya və Azərbaycan arasında mədəniyyət və təhsil sahələrində də qarşılıqlı əlaqələr artırılacaq. Bu səfər, həmçinin ölkələr arasında diplomatik münasibətlərin möhkəmlənməsinə və regional məsələlər üzrə birgə yanaşmaların formalaşmasına xidmət edir. Prezident İlham Əliyev Şimali Makedoniya Respublikasının Prezidenti Qordana Silyanovska-Davkovanın Azərbaycana səfəri zamanı mətbuata verdiyi bəyanatda ikitərəfli münasibətlərimi inkişafı üçün fəal iş aparıldığının deyib: “Şadam ki, ölkələrimiz arasında siyasi dialoq dinamik xarakter alır. Bizim xanım Prezidentlə ikinci görüşümüz qısa müddət ərzində bunun əyani sübutudur. Siyasi əlaqələrimizin inkişafı üçün əlavə tədbirlər görülməlidir, müvafiq dövlət qurumları təbii olaraq sıx təmasda olmalıdırlar. Eyni zamanda, iqtisadi sahədə, sərmayə qoyuluşu sahəsində imkanlar araşdırılmalıdır. Əfsuslar olsun ki, bu günə qədər ticari-iqtisadi sahədə o qədər böyük nəticələr əldə edilməyib. Ancaq ümid edirəm ki, Sizin rəsmi səfərinizdən və nümayəndə heyətlərinin təmaslarından sonra biz bu boşluğu da dolduracağıq”. Azərbaycan Şimali Makedoniya ilə əməkdaşlığı gücləndirməkdə maraqlıdır və bu əməkdaşlığın müxtəlif sahələrdə inkişaf etməsi üçün fəal addımlar atır. Azərbaycan, xüsusilə enerji, ticarət, iqtisadiyyat, mədəniyyət və təhsil sahələrində iki ölkə arasında əlaqələri dərinləşdirməyi hədəfləyir. Şimali Makedoniya arasında davamlı və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın inkişafı istiqamətində bir addım daha atıldığını göstərir.
Azərbaycanın Şimali Makedoniya ilə enerji sahəsindəki əməkdaşlıq potensialı böyükdür. Şimali Makedoniya Respublikası ilə Azərbaycanın enerji sahəsində əməkdaşlığı son illərdə inkişaf etməyə başlayıb. Eyni zamanda, Azərbaycanın enerji infrastrukturunun inkişafı və qaz ixracının artması, bu ölkə ilə əlaqələrin daha da güclənməsinə kömək edir. Hər iki ölkə arasında enerji, ticarət və iqtisadi sahələrdə əlaqələr genişlənir. Azərbaycanın enerji resursları, xüsusilə neft və qaz sahəsindəki təcrübəsi, Şimali Makedoniya üçün mühüm maraq kəsb edir. Eyni zamanda, Azərbaycanın qaz ixracı və tranzit imkanları, Şimali Makedoniya və ümumilikdə region üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Cənab Prezident bildirib ki, son ayların müsbət əlaməti də ondan ibarətdir ki, iki ölkə energetika sahəsində əməkdaşlığa başlamışdır: “Azərbaycan qazı artıq Şimali Makedoniyanın bazarına çatdırılmışdır və bu, keçən ilin sonlarında baş verdi, bu il artıq müntəzəm olaraq Azərbaycan sizin bazarınızı təbii qazla təmin edəcəkdir. Gələcəkdə biz lazım olan həcmdə qaz təchizatını artıra bilərik. Çünki biz bu gün yeni qaz yataqlarının istismara verilməsi istiqamətində fəal iş aparırıq. Bildirməliyəm ki, hazırda Azərbaycan 12 ölkəyə təbii qaz ixrac edir və bizim müştərilərimizin coğrafi yerləşməsi də Avrasiya məkanını əhatə edir. On iki ölkədən 10 ölkə Avropa ölkəsidir. Keçən il Azərbaycan xarici bazarları 25 milyard kubmetr qaz ilə təchiz etmişdir. Təbii ki, bizim istehsalımız bundan daha çoxdur. Çünki biz yerli tələbatı da ödəyirik. Ancaq əhatə dairəsi, qaz təchizatımızın coğrafiyasının genişləndirilməsi də gündəlikdə duran məsələdir”. Azərbaycanla Şimali Makedoniya arasında enerji sahəsində əməkdaşlığın inkişafı, həm də iki ölkənin iqtisadi inteqrasiyasını gücləndirərək qarşılıqlı faydalı layihələrin həyata keçirilməsinə şərait yaradır. Bu əməkdaşlıq həm regional enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində, həm də müvafiq infrastrukturun inkişafında əhəmiyyətli rol oynayır.
Bundan əlavə, iki ölkə arasında enerji sahəsindəki əlaqələr beynəlxalq təşəbbüslərdə iştirak etməklə daha da möhkəmlənir. Bu istiqamətdə müxtəlif müqavilələr və layihələr müzakirə olunub və tətbiq edilməyə başlanılıb.
Daha çox təmas və qarşılıqlı səfərlər, həmçinin təcrübə mübadiləsi, bu əlaqələrin daha da inkişaf etməsinə və daha böyük iqtisadi layihələrin reallaşmasına şərait yaradır. Həmçinin, mədəniyyət və təhsil sahələrində əməkdaşlıq, xalqlar arasında dostluq əlaqələrini daha da gücləndirir.
Ümumiyyətlə, Şimali Makedoniya ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlərin yüksələn xətti, iki ölkə arasında strateji əməkdaşlığın gələcəkdə daha da dərinləşəcəyini göstərir.
Azərbaycanın regional liderliyinin artırılması və Şimali Makedoniyanın Avropa inteqrasiyası sahəsindəki məqsədləri də bu cür səfərlərin əhəmiyyətini artırır. Ümumilikdə, xanım Prezident Qordana Silyanovska-Davkovanın bu səfəri, iki ölkə arasında dostluq və tərəfdaşlıq münasibətlərinin daha da güclənməsinə gətirib çıxaracaq.
Səyavuş Qasımov
Avrasiya Universitetinin rektoru,
siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
