Hüquqi savadsızlıq cəmiyyətin inkişafına və fərdlərin hüquqlarının qorunmasına ciddi maneə yaradan problemlərdən biridir. Hüquq sisteminin əsas prinsipləri, qanunların mahiyyəti və hüquqi prosedurlar barədə məlumatsızlıq insanların öz hüquqlarını qorumaqda aciz qalmasına, haqsızlıqlarla üzləşməsinə və bəzən də bilmədən qanunları pozmasına səbəb olur.
Cəmiyyətin hüquqi savadsızlığı müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər. Bir çox insanlar gündəlik həyatlarında qarşılaşdıqları hüquqi məsələlər – əmək münasibətləri, mülkiyyət hüquqları, sosial təminat, məhkəmə müdafiəsi kimi mövzularda kifayət qədər məlumata sahib olmurlar. Bu, xüsusilə aztəminatlı ailələr, yaşlı insanlar və hüquqi təhsil almamış vətəndaşlar arasında daha geniş yayılıb.
Hüquqi biliklərin çatışmazlığı nəticəsində insanlar hüquqi problemlərlə üzləşdikdə düzgün addım ata bilmir, bəzən isə fırıldaqçıların qurbanına çevrilirlər. Məhkəmə çəkişmələrində hüquqlarını bilmədiklərinə görə haqlarını müdafiə edə bilməmək, müxtəlif müqavilələri şüursuz şəkildə imzalamaq və ya dövlətin təqdim etdiyi hüquqi imkanlardan xəbərsiz olmaq kimi hallar hüquqi savadsızlığın real nəticələrindəndir.
Hüquqi savadsızlığın qarşısının alınması üçün əsas vasitə maarifləndirmədir. Hüquq sahəsində kütləvi maarifləndirmə proqramlarının həyata keçirilməsi, məktəblərdə hüquqi biliklərin tədris edilməsi, ictimaiyyət üçün əlçatan hüquqi məsləhət xidmətlərinin genişləndirilməsi vacibdir. Dövlət qurumları və qeyri-hökumət təşkilatları bu sahədə aktiv rol oynamalı, vətəndaşlar üçün hüquqi seminarlar, təlimlər və məlumatlandırıcı materiallar təqdim etməlidir.
Hüquqi savadsızlığın aradan qaldırılması təkcə fərdlərin deyil, bütövlükdə cəmiyyətin inkişafı üçün vacibdir. İnsanlar hüquqlarını bildikdə və qanunlara əməl etdikdə, dövlət qurumları və məhkəmə sistemi daha effektiv fəaliyyət göstərir, korrupsiya və qanunsuzluq halları azalır. Hüquq maarifçiliyi cəmiyyətin hüquq və vəzifələrini anlamasına kömək edərək sosial ədalətin təmin olunmasına mühüm töhfə verir.
Nəticə etibarilə, hüquqi savadsızlıq hər bir fərdin həyatına təsir edən ciddi bir problemdir və onun həlli üçün həm dövlət, həm də cəmiyyətin bütün üzvləri birgə fəaliyyət göstərməlidir. Hüquqi biliklərə sahib olmaq hər bir vətəndaşın hüquqlarını qorumaq və layiqli həyat yaşamaq üçün əsas şərtlərdən biridir.
Əli İbrahimov
